Stanisław Dłużewski

Stanisław Dłużewski nie był absolwentem naszej szkoły, jednak niewątpliwie był jednostką wybitną, związaną z naszą gminą, a ze względu na zasługi i rolę jaką odegrał w swoim życiu jest postacią dla nas bardzo ważną także dziś. Dlatego zasługuje na swój biogram na naszej stronie internetowej. 

Urodził się w Dłużewie 12 marca 1865 r. jako najstarsze dziecko prastarej rodziny szlacheckiej herbu Pobóg. Miał jeszcze trzech młodszych braci i siostrę. Naukę początkowo pobierał w Siennicy, by następnie kontynuować ją w Szkole Realnej w Warszawie, a na koniec podjąć studia na Politechnice w Rydze. Na żądanie matki przerwał jednak studia, by zająć się zarządzaniem rodzinnego majątku w Dłużewie. I robił to znakomicie, gdyż jak się okazało majątek Dłużew stał się symbolem nowoczesnej gospodarki w pierwszej połowie XX w. Własne gospodarstwo Dłużewskiego specjalizowało się w hodowli krów i produkcji mleka. Aby usprawnić jego zbyt zorganizowano w Warszawie sieć Mleczarni Nadświdrzańskich, co było w tamtych czasach zupełną nowością i może być dzisiaj traktowane jako początek powstawania barów mlecznych.

Stanisław Dłużewski szybko dał się poznać jako czołowy działacz społeczno-zawodowy w powiecie Mińsko-Mazowieckim. Zakładał już w 1906 r. Kółko rolnicze w Siennicy i powiatowe Towarzystwo Rolnicze w Mińsku. Ta organizacja, doceniając jego zasługi, mianowała go po latach członkiem honorowym. Także powstanie pierwszej w Siennicy ochotniczej straży pożarnej i nadanie jej sztandaru odbyło się z jego udziałem i wsparciem finansowym.

Był jednym z założycieli Towarzystwa Melioracyjnego, a majątek Dłużew był pierwszym, w którym Towarzystwo przeprowadziło prace melioracyjne. Działał w Związku Hodowców, którego został honorowym członkiem za zasługi dla tej organizacji. Był też założycielem i pierwszym prezesem Towarzystwa Ziemian w Mińsku Mazowieckim.

Dla naszej szkoły jest postacią niezwykle ważną. Jego światły i postępowy umysł doceniał wagę i potrzebę kształcenia dzieci, szczególnie dzieci wiejskich. Dlatego po ewakuacji z Siennicy rosyjskiego seminarium nauczycielskiego Stanisław Dłużewski znalazł się wśród grona osób zakładających społeczny Komitet  Obywatelski i organizujących polską szkołę dla nauczycieli nazwaną wtedy Królewsko-Polskie Seminarium dla Nauczycieli Ludowych. Jesienią 1915 r. ta szkoła rozpoczęła swoją działalność, a Stanisław Dłużewski był jej głównym sponsorem (jak dzisiaj byśmy powiedzieli). Jemu też szkoła zawdzięcza pierwszy sztandar ofiarowany społeczności szkolnej w 1917 r.

Podczas uroczystości wręczenia sztandaru Stanisław Dłużewski wypowiedział te słowa: „Ludzie bez światła nauki są nieszczęśliwi, jak niewidomi. A tyle jeszcze chat naszych jest pozbawionych jasnego promyka nauki, któryby jej stropy rozświecił. Waszym zadaniem powinno być: dobroczynne promienie światła tam zanieść, rozświetlić ich umysły, pokrzepić ich serca, rozbudzić ich dusze, wskrzesić świadomość narodową, opromienioną wielką miłością. Niech więc promienie wiedzy, jak wiosenne promienie słońca, pobudzą do życia nasze dziewicze niwy ludowe, bujne roślinnością świadomości narodowej!” Wypowiedź jego zamieszczono w Jednodniówce powiatu mińsko-mazowieckiego z okazji dziesięciolecia niepodległości państwa polskiego. 11.XI.1918 – 11.XI.1928.

Natomiast za autorem artykułu, który ukazał się po śmierci Stanisława Dłużewskiego w Gazecie Rolniczej nr 25, dn. 21 06.1935 r. zacytuję słowa naszego bohatera dotyczące siennickiego seminarium nauczycielskiego wypowiedziane podczas uroczystości otwarcia nowego gmachu szkolnego: „To też usilnem staraniem każdej szkoły winno być wszczepianie w duszę młodego pokolenia tej silnej zaprawy – miłości. A cóż dopiero mówić o seminarium nauczycielskim, przygotowującem murarzy do zbudowania z najliczniejszej warstwy narodu – ludu, z tego bezcennego kruszcu, przyszłych obywateli kraju, pojmujących należycie swoje obowiązki. Uważam, że społeczeństwo nasze nie zdaje sobie dostatecznie sprawy z tego wielkiego znaczenia jakie seminaria dla nauczycieli ludowych posiadają.”

Stanisław Dłużewski był działaczem oświatowym także na szczeblu powiatu. Pełnił m.in. funkcję prezesa powiatowej rady szkolnej, zorganizował w Mińsku żeńskie seminarium nauczycielskie, które następnie przeniesiono do Radzymina. Podczas wojny polsko-bolszewickiej pełnił funkcję przewodniczącego Obywatelskiego Komitetu Obrony Państwa w Mińsku Mazowieckim, a w  Dłużewie zorganizował szpital.

Można chyba powiedzieć, że Stanisław Dłużewski i dziś może być wzorem człowieka zaangażowanego nie tylko w pomnażanie własnego majątku, ale i obywatela kraju, miłującego swoją ojczyznę, któremu zależy na jej jak najlepszym rozwoju, i który do tego rozwoju pragnął się przyczynić podejmując działania na rzecz postępu, szczególnie w dziadzinie rolnictwa i oświaty ludowej.

Zmarł 12 kwietnia 1935 r. i został pochowany w Siennicy, na cmentarzu przykościelnym, gdzie leżą także inni członkowie tej zasłużonej rodziny.